بلاک چین
تریدینگ
صرافی
ان اف تی
ایردراپ
استخراج
فاندامنتال
امنیت
متاورس
در دنیای مالی و سرمایه‌گذاری، همه‌چیز به ثبت و مستندسازی وابسته است. وقتی پولی جابه‌جا می‌شود، سهمی خریداری می‌شود یا معامله‌ای انجام می‌گیرد، اثری از آن در قالب اعداد و داده‌ها باقی می‌ماند. اگر این اطلاعات پراکنده باشند، ارزشی برای تحلیل ندارند؛ اما زمانی که در قالب گزارشی منظم و قابل فهم، مثل یک ژورنال معاملاتی، کنار هم قرار بگیرند، به ابزاری قدرتمند برای تصمیم‌گیری تبدیل می‌شوند.
استیتمنت چیست؟
استیتمنت (Statement) در ساده‌ترین تعریف، گزارشی کامل از وضعیت یک حساب مالی یا معاملاتی است. این گزارش شامل جزئیاتی مثل موجودی حساب، واریز و برداشت‌ها، معاملات انجام‌شده، میزان سود و زیان و کارمزدها می‌شود. در واقع استیتمنت به معامله‌گر یا سرمایه‌گذار نشان می‌دهد که در یک بازه مشخص دقیقاً چه اتفاقاتی برای دارایی‌های او رخ داده است.
استیتمنت در چه بازارهایی استفاده می‌شود؟
بازار بورس و سهام: کارگزاران برای مشتریان خود استیتمنت صادر می‌کنند که شامل خرید و فروش سهام، سودهای تقسیمی، کارمزدها و موجودی کلی حساب است. این گزارش به سرمایه‌گذار کمک می‌کند عملکرد سبد سهام خود را بررسی کند.
بازار فارکس: در فارکس، بروکرها گزارش دقیقی از معاملات، حجم (Lots)، کمیسیون‌ها و سواپ‌ها ارائه می‌دهند. معامله‌گران از این استیتمنت برای بررسی استراتژی و مدیریت ریسک استفاده می‌کنند.
بازار ارزهای دیجیتال: صرافی‌های ارزدیجیتال هم برای کاربران استیتمنت ارائه می‌دهند. این گزارش شامل معاملات اسپات، فیوچرز، استیکینگ و حتی تراکنش‌های واریز و برداشت است. یکی از کاربردهای مهم آن در حوزه مالیات و همچنین تحلیل عملکرد تریدرهاست.
بانکداری: حتی در سیستم بانکی هم استیتمنت وجود دارد. استیتمنت بانکی یا همان Bank Statement، گزارش تمامی تراکنش‌های یک حساب بانکی در یک بازه زمانی مشخص است و معمولاً برای امور حقوقی و مالیاتی استفاده می‌شود.
مطلب پیشنهادی: مدیریت ریسک در بازارهای مالی
استیتمنت چه مواردی را نشان می‌دهد؟
یک استیتمنت بسته به نوع بازار یا پلتفرم ممکن است شامل بخش‌های مختلفی باشد، اما معمولاً این موارد را در بر دارد:
-
لیست کامل معاملات (خرید و فروش)
-
موجودی حساب و تغییرات آن
-
میزان سود یا زیان واقعی و باز (Realized / Unrealized PnL)
-
کارمزدها، کمیسیون‌ها و هزینه‌های جانبی
-
سپرده‌گذاری‌ها (Deposits) و برداشت‌ها (Withdrawals)
اصطلاحات کلیدی در استیتمنت
Balance (بالانس):
موجودی خالص حساب پس از بسته شدن همه معاملات. این عدد نشان می‌دهد که بدون در نظر گرفتن معاملات باز، چه میزان سرمایه واقعاً در حساب باقی مانده است.
Equity (اکوییتی):
ارزش واقعی حساب در لحظه. اکوییتی برابر است با بالانس به‌علاوه سود یا زیان معاملات باز و بیانگر سرمایه‌ای است که در صورت بستن همه معاملات، در اختیار کاربر قرار می‌گیرد.
Margin (مارجین):
بخشی از سرمایه که هنگام باز کردن معامله، توسط صرافی یا بروکر قفل می‌شود تا معامله فعال باقی بماند. این مبلغ تا زمان بسته شدن معامله آزاد نخواهد شد.
Free Margin (مارجین آزاد):
مقدار سرمایه‌ای که پس از کسر مارجین همچنان آزاد است و امکان استفاده از آن برای باز کردن معاملات جدید وجود دارد.
Realized PnL (سود/زیان محقق‌شده):
سود یا زیانی که پس از بسته شدن معاملات به‌طور قطعی در حساب ثبت شده و دیگر تغییر نمی‌کند.
Unrealized PnL (سود/زیان شناور):
سود یا زیان موقت معاملات باز. این عدد تا زمانی که معامله بسته نشود قطعی نیست و ممکن است در هر لحظه تغییر کند.
Commission (کمیسیون):
هزینه‌ای که بروکر یا صرافی بابت اجرای معاملات از حساب کاربر کسر می‌کند. این مبلغ می‌تواند ثابت یا درصدی از حجم معامله باشد.
Swap / Funding Fee (سوآپ یا نرخ تأمین مالی):
هزینه یا سودی که بابت نگه‌داری معاملات باز در طول زمان محاسبه می‌شود؛ برای مثال در فارکس به‌صورت شبانه اعمال می‌شود و در بازار فیوچرز کریپتو معمولاً دوره‌ای است.
Deposit (واریز):
وجوه یا دارایی‌هایی که توسط کاربر به حساب معاملاتی اضافه شده‌اند.
Withdrawal (برداشت):
مبالغی که کاربر از حساب خود خارج کرده است.
Order (سفارش):
دستور خرید یا فروش دارایی که می‌تواند به‌صورت لحظه‌ای (Market Order) یا شرطی (Limit Order) ثبت شود.
Trade ID (شناسه معامله):
کدی منحصربه‌فرد برای هر معامله که امکان پیگیری دقیق تراکنش را فراهم می‌کند.
Instrument / Symbol (نماد معاملاتی):
به دارایی یا ابزار مالی گفته می‌شود که معامله‌گر آن را خریدوفروش می‌کند. هر بازار مجموعه‌ای از نمادهای معاملاتی مخصوص به خود دارد؛ نماد معاملاتی در واقع شناسه‌ای است که دارایی را در سیستم معاملاتی مشخص و قابل معامله می‌کند.
Volume / Lot Size (حجم معامله):
اندازه معامله یا مقدار دارایی‌ای که خریدوفروش شده است؛ در فارکس بر اساس لات و در کریپتو بر اساس واحد ارز محاسبه می‌شود.
Open Price (قیمت باز شدن):
قیمتی که معامله با آن آغاز شده است.
Close Price (قیمت بسته شدن):
قیمتی که معامله در آن پایان یافته و سود یا زیان نهایی مشخص شده است.
Date/Time (تاریخ و زمان):
زمان دقیق ثبت یا اجرای سفارش، که به کاربر امکان می‌دهد تاریخچه معاملات خود را دنبال کند.
ویژگی‌های یک استیتمنت حرفه‌ای
| ویژگی | توضیح |
|---|---|
| جامع بودن | شامل همه جزئیات مالی؛ از معاملات و واریز و برداشت تا کارمزدها و سود و زیان |
| شفافیت | اعداد و اطلاعات باید دقیق، روشن و بدون ابهام باشند |
| قابلیت انتخاب بازه زمانی | امکان دریافت گزارش برای دوره‌های مختلف مثل روزانه، ماهانه یا سالانه |
| قابلیت خروجی گرفتن | پشتیبانی از فرمت‌های مختلف مانند PDF، Excel یا CSV برای تحلیل یا ارائه |
| دسته‌بندی مناسب | نمایش اطلاعات به‌صورت منظم و ساختاریافته برای سهولت در مطالعه |
| اعتبار و رسمیت | صادرشده توسط نهاد یا پلتفرم معتبر با قابلیت استفاده در امور حقوقی و مالیاتی |
| جزئیات تحلیلی | داشتن نمودارها، درصد سود و زیان و مقایسه‌های دوره‌ای برای تحلیل عمیق‌تر |
نحوه دریافت استیتمنت
برای دریافت استیتمنت بسته به نوع حساب یا بازاری که در آن فعالیت می‌کنید، روش‌های مختلفی وجود دارد. در ادامه رایج‌ترین آن‌ها را مرور می‌کنیم:
استیتمنت بازار بورس
کارگزاری‌های بورسی در پنل معاملاتی خود بخشی برای گزارش حساب یا استیتمنت دارند. این گزارش شامل خرید و فروش سهام، سودهای تقسیمی و کارمزدهاست. معمولاً کاربر می‌تواند بازه زمانی دلخواه (مثلاً یک ماه یا یک سال) را انتخاب و گزارش را دریافت کند.
استیتمنت فارکس
در پلتفرم‌های معاملاتی مانند MetaTrader، گزینه‌ای با عنوان Account History وجود دارد. کاربر می‌تواند با انتخاب بازه زمانی، گزارش را به‌صورت Report یا Detailed Report ذخیره کند. همچنین بیشتر بروکرها امکان دانلود استیتمنت را از طریق پنل کاربری ارائه می‌دهند.
استیتمنت صرافی‌های ارز دیجیتال
صرافی‌های معتبر مانند بایننس یا کوین بیس در بخش Transaction History یا Order History امکان دریافت گزارش کامل حساب را فراهم کرده‌اند. این استیتمنت شامل واریز و برداشت‌ها، معاملات اسپات و فیوچرز و کارمزدهاست. فرمت‌های متداول خروجی معمولاً CSV یا اکسل هستند که برای تحلیل مالی کاربرد زیادی دارند.
استیتمنت بانکی
در سیستم بانکی، استیتمنت معمولاً از طریق اینترنت‌بانک یا موبایل‌بانک در دسترس است. کاربر می‌تواند بازه زمانی موردنظر را انتخاب کرده و گزارش را در قالب PDF یا Excel دانلود کند. همچنین امکان دریافت نسخه چاپی استیتمنت از شعبه بانک وجود دارد.
چرا استیتمنت مهم است؟
-
بررسی عملکرد مالی و معاملاتی
-
شناسایی سود و زیان واقعی
-
مدیریت سرمایه و ریسک بهتر
-
ارائه گزارش شفاف به سرمایه‌گذاران یا مراجع مالیاتی
-
افزایش اعتبار معامله‌گر در جذب سرمایه یا کپی‌تریدینگ
تفاوت استیتمنت با گزارش‌های مشابه
-
Trade History (تاریخچه معاملات):
فقط فهرست خام معاملات را نمایش می‌دهد؛ یعنی چه زمانی چه دارایی‌ای خریده یا فروخته شده است. اما هیچ تصویری از وضعیت کلی حساب یا جزئیات مالی مثل کارمزدها و واریز و برداشت‌ها ارائه نمی‌دهد. -
Account Summary (خلاصه حساب):
یک نگاه کلی به حساب می‌اندازد؛ مثل موجودی فعلی یا ارزش کل دارایی‌ها. این گزارش بیشتر شبیه یک عکس لحظه‌ای از حساب است و وارد جزئیات ریز معاملات یا تغییرات مالی نمی‌شود. -
Statement (استیتمنت):
جامع‌ترین نوع گزارش است. در آن هم جزئیات تک‌تک معاملات وجود دارد، هم تغییرات موجودی، هم کارمزدها، و هم وضعیت سود و زیان. به همین دلیل استیتمنت نه‌تنها برای بررسی عملکرد مالی، بلکه برای امور حسابداری، مالیاتی و حتی جذب سرمایه‌گذار کاربرد دارد.
جمع‌بندی
استیتمنت چیزی فراتر از یک گزارش ساده است. این ابزار به معامله‌گر یا سرمایه‌گذار کمک می‌کند تا عملکرد خود را شفاف ببیند، تصمیم‌های بهتری بگیرد و حتی در برابر نهادهای مالیاتی یا سرمایه‌گذاران، گزارشی معتبر و مستند ارائه دهد. چه در بورس، چه در فارکس، چه در کریپتو یا حتی بانکداری روزمره، استیتمنت یکی از کلیدی‌ترین ابزارهای مدیریت مالی محسوب می‌شود.
