بلاک چین
تریدینگ
صرافی
ان اف تی
ایردراپ
استخراج
فاندامنتال
امنیت
متاورس
بازار ارزهای دیجیتال همیشه پر از فرصت‌های ناگهانی و داستان‌های غیرمنتظره است. کافی است چند ساعت در شبکه‌های اجتماعی کریپتویی بگردید تا ببینید سرمایه‌گذاران از سودهای چندبرابری یک توکن ناشناخته صحبت می‌کنند. شاید این سؤال برای شما هم پیش آمده باشد:
چطور عده‌ای زودتر از همه وارد شدند و چنین سودهایی به دست آوردند؟
پاسخ این سؤال اغلب به مرحله‌ای برمی‌گردد که در دنیای کریپتو آن را پرسیل (Presale) یا پیش‌فروش توکن می‌نامند. مرحله‌ای که هیجان‌انگیز، وسوسه‌کننده و البته پرریسک است؛ مخصوصاً برای کاربران ایرانی که به دلیل محدودیت‌ها شرایط متفاوتی دارند.
پیش‌فروش یا پری سیل به چه معناست؟
پیش‌فروش یا Pre-sale زمانی است که یک پروژه، توکن‌های خود را قبل از عرضه رسمی در صرافی‌ها به فروش می‌گذارد. این کار معمولاً چند هدف دارد:
- جذب سرمایه اولیه برای توسعه پروژه.
- ایجاد یک جامعه اولیه از سرمایه‌گذاران و طرفداران.
- تست علاقه بازار به پروژه.
در این مرحله، قیمت توکن معمولاً بسیار پایین‌تر از زمانی است که در صرافی لیست می‌شود. سرمایه‌گذاران امیدوارند با لیست شدن توکن و ورود نقدینگی، قیمت رشد چند برابری کند. البته این مسیر همیشه موفقیت‌آمیز نیست؛ بسیاری از پروژه‌ها بعد از pre-sale شکست خورده‌اند یا حتی کلاهبرداری (Scam) بوده‌اند.
مطلب پیشنهادی: توکن اسکم چیست؟ شناسایی توکن های اسکم
انواع پیش‌فروش‌ها در ارزهای دیجیتال
وقتی صحبت از پیش‌فروش در دنیای رمزارزها می‌شود، همیشه یک مدل مشخص وجود ندارد. پروژه‌ها با توجه به استراتژی خودشان روش‌های مختلفی را انتخاب می‌کنند که هر کدام مزایا و محدودیت‌های خاصی دارند.
فروش خصوصی (Private Sale)
این مرحله بیشتر شبیه یک «کلوب بسته» است. فقط صندوق‌های سرمایه‌گذاری بزرگ، سرمایه‌گذاران معتبر یا افراد منتخب به آن دسترسی دارند. توکن‌ها در اینجا با پایین‌ترین قیمت ممکن عرضه می‌شوند، اما برای کاربران عادی تقریباً دست‌نیافتنی است.
پیش‌فروش عمومی (Public Presale)
این همان چیزی است که بیشتر کاربران می‌شناسند. در این مدل، همه می‌توانند وارد شوند و توکن‌های پروژه را قبل از لیست شدن خریداری کنند. بسیاری از پروژه‌های ترند بازار برای جذب سرمایه‌گذاران خرد از همین روش استفاده می‌کنند. برای کاربران ایرانی هم این مدل بیشتر قابل دسترس است، هرچند تحریم‌ها همچنان مانعی جدی محسوب می‌شوند.
عرضه اولیه کوین (ICO)
ICO در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ موج بزرگی در بازار ایجاد کرد و بسیاری از پروژه‌های موفق از همین مسیر شروع شدند. با این حال، نبود نظارت و کلاهبرداری‌های متعدد باعث شد این مدل به مرور جای خودش را به روش‌های امن‌تر بدهد. امروز ICO بیشتر یک یادگار تاریخی است تا یک روش پرکاربرد.
عرضه اولیه از طریق صرافی متمرکز (IEO)
اینجا صرافی‌های بزرگی مثل بایننس یا کوکوین خودشان فروش توکن را مدیریت می‌کنند. چون کاربران مستقیماً از صرافی خرید می‌کنند، حس امنیت بالاتری دارند. اما مشکل اینجاست که اغلب این صرافی‌ها احراز هویت (KYC) اجباری دارند و همین باعث می‌شود کاربران ایرانی عملاً نتوانند در این روش شرکت کنند.
عرضه اولیه از طریق صرافی غیرمتمرکز (IDO)
IDO نسخه غیرمتمرکز IEO است. به جای صرافی‌های متمرکز، همه چیز روی DEXهایی مثل یونی سواپ یا پنکیک سواپ انجام می‌شود. کافی است کیف پولی مثل MetaMask یا Trust Wallet داشته باشید تا بتوانید در فروش شرکت کنید. مزیت بزرگش این است که نیازی به احراز هویت ندارد و برای ایرانی‌ها در دسترس‌تر است؛ اما ریسک بالایی هم دارد، چون هر پروژه‌ای می‌تواند بدون پشتوانه مشخص یک IDO برگزار کند.
بهترین سایت‌های اطلاع‌رسانی Pre-sale
برای رصد و شناسایی پروژه‌های جدید در مرحله پیش‌فروش (Pre-sale) منابع متعددی وجود دارد که تنها نقش اطلاع‌رسانی دارند و خودشان فروشنده مستقیم توکن نیستند.
-
کوین مارکت کپ (ICO Calendar): ارائه تقویم جامع رویدادهای آتی، با فیلتر شبکه و دسته‌بندی.
-
کوین گیکو (ICO & Presales): معرفی پروژه‌ها همراه با داده‌های بازار و لینک‌های رسمی.
-
ICO Drops: از قدیمی‌ترین منابع فعال، با دسته‌بندی پروژه‌ها به حالت فعال، آتی و پایان‌یافته.
-
CryptoTotem: معرفی پروژه‌ها با تمرکز بر توکنومیکس، تیم و نقشه راه.
-
Top ICO List: نمایش سریع و ساده پروژه‌های آماده عرضه.
نکته مهم: وجود یک پروژه در این وب‌سایت‌ها نشانه اعتبار قطعی آن نیست. سرمایه‌گذاران باید بررسی مستقل و دقیق (Due Diligence) انجام دهند.
معروف‌ترین لانچ‌پدهای پیش فروش
لانچ‌پدها بسترهایی هستند که فروش مستقیم توکن‌های Pre-sale در آن‌ها انجام می‌شود. این لانچ‌پدها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: متمرکز و غیرمتمرکز.
لانچ‌پدهای متمرکز (Centralized Launchpads)
این پلتفرم‌ها تحت مدیریت صرافی‌های معتبر قرار دارند و معمولاً از نظر امنیت و فرآیند غربال‌گری سخت‌گیرانه‌تر هستند.
-
Binance Launchpad
-
CoinList
-
KuCoin Spotlight
-
OKX Jumpstart
-
Bybit Launchpad
-
Huobi Prime
مزایا: اعتبار بالای صرافی، نقدینگی قوی، فرآیندهای شفاف.
معایب: الزام به احراز هویت (KYC) و محدودیت‌های جغرافیایی که دسترسی کاربران ایرانی را دشوار یا غیرممکن می‌کند.
لانچ‌پدهای غیرمتمرکز (Decentralized Launchpads)
این پلتفرم‌ها روی صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) فعالیت دارند و برای شرکت در آن‌ها نیازی به KYC نیست.
PinkSale
یکی از شناخته‌شده‌ترین لانچ‌پدهای غیرمتمرکز است که بیشتر بر بستر BNB Chain فعالیت دارد، اما از شبکه‌های دیگر نیز پشتیبانی می‌کند. این پلتفرم امکان راه‌اندازی سریع Pre-sale را برای پروژه‌ها فراهم می‌کند و کاربران می‌توانند با کیف‌پول‌هایی مثل متامسک به‌راحتی در آن مشارکت کنند. مزیت اصلی دسترس‌پذیری و تنوع پروژه‌هاست، اما به دلیل نبود غربال‌گری سخت‌گیرانه، بررسی دقیق قرارداد و نقدینگی هر پروژه ضروری است.
DxSale
لانچ‌پد غیرمتمرکز چندزنجیره‌ای است که به پروژه‌ها اجازه می‌دهد توکن‌های خود را در قالب Pre-sale عرضه کنند. این پلتفرم ابزارهایی برای مدیریت نقدینگی و قفل‌کردن آن ارائه می‌دهد تا اعتماد بیشتری ایجاد شود. کاربران از طریق کیف‌پول‌های غیرمتمرکز می‌توانند در عرضه‌ها شرکت کنند. مزیت اصلی سادگی و پشتیبانی از چندین بلاکچین است، اما همچنان ریسک پروژه‌های ناشناس و غیرمعتبر وجود دارد.
مزایا: دسترس‌پذیرتر برای کاربران بین‌المللی، امکان مشارکت با کیف‌پول‌های غیرمتمرکز.
معایب: نبود غربال‌گری کافی، احتمال حضور پروژه‌های کم‌کیفیت یا کلاهبرداری، و ضرورت بررسی دقیق قراردادها و وضعیت قفل نقدینگی.
تفاوت پری‌سیل با پری‌مارکت و پری‌تریدینگ
در دنیای کریپتو اصطلاحات زیادی برای «معامله قبل از لیست رسمی» به‌کار می‌رود، اما هر کدام شرایط و ریسک متفاوتی دارند. سه مفهوم پرکاربرد در این زمینه پرسیل (Pre-sale)، پری‌مارکت (Pre-Market) و پری‌تریدینگ (Pre-Trading) هستند.
Pre-sale (پری سیل)
پرسیل به معنای پیش‌فروش رسمی توسط تیم پروژه است؛ جایی که توکن‌ها قبل از لیست شدن در صرافی‌ها مستقیماً از خود پروژه عرضه می‌شوند. قیمت‌ها معمولاً پایین‌تر هستند و سرمایه‌گذاران اولیه امیدوارند سود زیادی به دست آورند. اما این مرحله بالاترین ریسک را هم دارد، چون هیچ تضمینی برای موفقیت پروژه یا لیست شدن توکن وجود ندارد.
Pre-Market (پری‌مارکت)
پری‌مارکت بازاری است که معمولاً توسط صرافی‌های بزرگ ایجاد می‌شود و به کاربران اجازه می‌دهد قبل از لیست رسمی، سفارش‌های خرید و فروش خود را ثبت کنند. این روش شفاف‌تر و مدیریت‌شده‌تر است، چون تحت نظارت صرافی انجام می‌شود. به همین دلیل ریسک آن کمتر از pre-sale است، اما همچنان نوسانات زیادی ممکن است وجود داشته باشد.
Pre-Trading (پری‌تریدینگ)
پری‌تریدینگ بیشتر به معاملات غیررسمی بین کاربران اشاره دارد. گاهی روی DEXها (صرافی‌های غیرمتمرکز) یا حتی به‌صورت مستقیم بین خریداران و فروشندگان انجام می‌شود. در این حالت، نقدینگی بسیار پایین و نوسانات شدید است و همین موضوع باعث می‌شود ریسک بالایی برای معامله‌گران وجود داشته باشد.
| اصطلاح | زمان وقوع | برگزارکننده | ریسک | نمونه |
|---|---|---|---|---|
| Presale | قبل از لیست در صرافی‌ها | تیم پروژه | بسیار بالا | AlphaPepe |
| Pre-Market | قبل از شروع معاملات رسمی | صرافی‌ها (Binance) | متوسط | توکن‌های جدید در Binance |
| Pre-Trading | قبل از ترید رسمی بین کاربران | P2P یا DEXها | بالا | معاملات غیررسمی در DEX |
چالش‌های ایرانی‌ها در ورود به پری سیل
ورود به pre-sale برای کاربران ایرانی همیشه با موانع جدی همراه است.
-
تحریم‌ها: بسیاری از لانچ‌پدها و سایت‌های pre-sale دسترسی IP ایران را مسدود می‌کنند. حتی اگر خرید انجام شود، خطر مسدود شدن حساب در آینده وجود دارد.
-
پرداخت ریالی: امکان خرید مستقیم با تومان وجود ندارد؛ بنابراین کاربران باید ابتدا از صرافی‌های داخلی تتر یا ارز دیگری تهیه کنند و سپس به کیف‌پول خود انتقال دهند.
-
KYC و احراز هویت: بعضی پروژه‌ها در زمان Claim یا برداشت توکن، مدارک هویتی می‌خواهند. برای ایرانی‌ها این موضوع مانعی بزرگ است و ممکن است دسترسی به توکن‌ها غیرممکن شود.
راهکارهایی که معمولاً استفاده می‌شود
-
VPN یا VPS با IP ثابت: برای دور زدن محدودیت‌های جغرافیایی. هرچند همیشه خطر شناسایی و مسدود شدن باقی می‌ماند.
-
کیف‌پول‌های غیرمتمرکز: این کیف‌پول‌ها نیازی به احراز هویت ندارند و کنترل دارایی دست کاربر است.
-
خرید از طریق واسطه‌ها: برخی افراد ترجیح می‌دهند از واسطه یا دوست خارج از کشور کمک بگیرند. این روش پرریسک است، چون هیچ تضمینی برای اعتماد و انتقال دارایی وجود ندارد.
مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در پری سیل
مزایا
- امکان خرید توکن با پایین‌ترین قیمت.
- پتانسیل سودهای چند برابری در صورت موفقیت.
- ورود به ترندهای داغ بازار.
معایب
- ریسک بسیار بالا و احتمال از دست رفتن کل سرمایه.
- احتمال بلاک شدن دارایی به خاطر تحریم‌ها.
- نبود حمایت قانونی در ایران.
- احتمال اسکم یا شکست پروژه.
مقایسه اصطلاحات Presale، ICO و TGE
سه واژه‌ای که زیاد در دنیای ارزهای دیجیتال می‌شنویم، هرکدام مرحله‌ای متفاوت از مسیر یک پروژه را نشان می‌دهند. Pre-sale پیش‌فروش محدود، ICO عرضه عمومی و TGE لانچ رسمی توکن روی بلاکچین است.
Pre-sale؛ پیش‌فروش محدود برای سرمایه‌گذاران اولیه
در این مرحله، توکن‌ها با قیمت پایین‌تر و دسترسی محدود در اختیار گروه کوچکی از سرمایه‌گذاران یا اعضای جامعه پروژه قرار می‌گیرند. هدف اصلی، جذب سرمایه اولیه و شکل‌گیری اولین پایگاه کاربری است.
ICO؛ عرضه عمومی برای جذب سرمایه گسترده‌تر
Initial Coin Offering مرحله‌ای است که پروژه برای عموم کاربران باز می‌شود. در اینجا هر فرد می‌تواند در فروش توکن شرکت کند. ICO بیشتر برای ایجاد سرمایه گسترده و جلب توجه بازار طراحی شده است.
TGE؛ توزیع رسمی توکن
Token Generation Event رویدادی است که توکن‌ها برای نخستین بار روی بلاکچین ساخته و بین سرمایه‌گذاران توزیع می‌شوند. معمولاً همراه با برنامه قفل زمانی (Vesting) است تا از فروش سریع جلوگیری شود.
جمع‌بندی
پری‌سیل‌ها یکی از پرهیجان‌ترین مراحل سرمایه‌گذاری در دنیای کریپتو هستند؛ جایی که می‌توان با ورود زودهنگام سودهای چشمگیر به دست آورد. اما همین فرصت‌ها با ریسک‌های بالایی همراه‌اند: از احتمال اسکم شدن پروژه گرفته تا محدودیت‌های قانونی و جغرافیایی برای کاربران ایرانی. بنابراین پیش از ورود به هر پری‌سیل، انجام تحقیقات مستقل (DYOR)، بررسی قرارداد هوشمند و شرایط نقدینگی ضروری است. ترکیب این آگاهی با مدیریت ریسک می‌تواند راه ورود هوشمندانه‌تری به دنیای پرریسک و پرپتانسیل پیش‌فروش‌ها فراهم کند.
