بلاک چین
تریدینگ
صرافی
ان اف تی
ایردراپ
استخراج
فاندامنتال
امنیت
متاورس
اتریوم یکی از تأثیرگذارترین پروژه‌های دنیای بلاکچین است که نه‌تنها مسیر رمزارزها را تغییر داد، بلکه مفهوم «اقتصاد غیرمتمرکز» را وارد مرحله‌ای تازه کرد.
از سال ۲۰۱۵ تا امروز، اتریوم بارها چرخه‌های رشد و اصلاح را پشت سر گذاشته، اما همچنان در فهرست سه رمزارز بزرگ بازار باقی مانده است.
در این مقاله، تاریخچه قیمت اتریوم، رویدادهای کلیدی شبکه و چشم‌انداز آینده‌ی آن را بررسی می‌کنیم تا ببینیم چه عواملی باعث پایداری و محبوبیت این ارز در میان سرمایه‌گذاران جهانی شده است.
بنیان‌گذاران و پیدایش اتریوم
ایده‌ی اتریوم در سال ۲۰۱۳ توسط ویتالیک بوترین مطرح شد. او پیشنهاد داد بلاک‌چینی ساخته شود که علاوه بر انتقال پول، امکان اجرای قرارداد و برنامه‌های پیچیده را نیز فراهم کند.
در سال ۲۰۱۴ گروهی از توسعه‌دهندگان شامل آنتونی دی‌یوریو، چارلز هاسکینسون، میهای الیسیه، امیر چتریت، جوزف لوبین، گوین وود و جفری ویلکه به بوترین پیوستند.
در همان سال، تأمین سرمایه جمعی انجام شد و بنیاد اتریوم در شهر زوگ سوئیس تأسیس گردید.
بلاکچین اتریوم چیست و چه هدفی دارد؟
بلاکچین اتریوم یک پلتفرم متن‌باز و غیرمتمرکز است که امکان اجرای قراردادهای هوشمند و ساخت اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApp) را فراهم می‌کند.
برخلاف بیت‌کوین که تنها برای انتقال ارزش ساخته شد، اتریوم به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد برنامه‌هایی بسازند که بدون واسطه، سانسور یا توقف اجرا شوند.
در واقع، اتریوم نوعی رایانه جهانی غیرمتمرکز است که همه‌ی داده‌ها در دفترکل عمومی آن ذخیره و قابل‌بررسی است. این ویژگی باعث شده شبکه اتریوم به زیرساخت اصلی پروژه‌های دیفای، ان‌اف‌تی و بازی‌های بلاک‌چینی تبدیل شود.
ارز اتریوم (ETH) چیست و چه کاربردی دارد؟
اتریوم ارز رسمی شبکه اتریوم است و نقش سوخت اصلی این بلاکچین را ایفا می‌کند.
هر کاربر برای اجرای تراکنش یا استفاده از یک برنامه غیرمتمرکز باید مبلغی به‌عنوان کارمزد گس (Gas Fee) بپردازد؛
میزان این کارمزد معمولاً با نوسانات قیمت اتریوم (ETH) تغییر می‌کند و در زمان‌های افزایش تقاضا، هزینه شبکه نیز بالا می‌رود.
این کارمزد انگیزه‌ای برای اعتبارسنج‌ها (Validatorها) است تا تراکنش‌ها را بررسی و در بلاک ثبت کنند.
تا سال ۲۰۲۲ این وظیفه برعهده ماینرها بود، اما پس از ارتقای بزرگ مرج (Merge)، شبکه از الگوریتم اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS) مهاجرت کرد.
در سیستم جدید، کاربران با استیک‌کردن اترهای خود نه‌تنها به امنیت شبکه کمک می‌کنند، بلکه در بلندمدت از رشد قیمت اتریوم و کاهش تورم شبکه نیز بهره‌مند می‌شوند.
مطلب پیشنهادی: تحلیل اتریوم امروز (آپدیت روزانه)
چرا اتریوم ارزشمند است؟
قدرت اصلی اتریوم در توانایی اجرای برنامه‌ها به‌صورت غیرمتمرکز است.
برنامه‌هایی که روی اتریوم اجرا می‌شوند قابل سانسور یا توقف نیستند و کد آن‌ها برای همه قابل مشاهده است.
به همین دلیل، اعتماد از نهادهای مرکزی به خود کد منتقل شده است.
از سوی دیگر، اتریوم با معرفی مفهوم «پول برنامه‌پذیر» اجازه می‌دهد دارایی دیجیتال تحت شرایط خاص و بدون دخالت انسان جابه‌جا شود. این ویژگی، اساس قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) را تشکیل می‌دهد که پایه‌ی دیفای و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز هستند.
جدول تاریخی قیمت اتریوم از ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۵
| سال | کمترین قیمت (دلار) | بیشترین قیمت (دلار) | میانگین | رویداد کلیدی |
|---|---|---|---|---|
| ۲۰۱۵ | ۰.۷ | ۱.۲ | ۰.۹ | آغاز شبکه اصلی |
| ۲۰۱۷ | ۸ | ۱۴۰۰ | ۳۰۰ | اوج بازار و تب عرضه توکن |
| ۲۰۱۸ | ۸۰ | ۱۴۰۰ | ۲۵۰ | شروع زمستان کریپتو |
| ۲۰۲۰ | ۹۰ | ۷۰۰ | ۳۵۰ | آغاز دیفای |
| ۲۰۲۱ | ۷۰۰ | ۴۸۰۰ | ۲۷۰۰ | اوج تاریخی و انفجار ان‌اف‌تی |
| ۲۰۲۲ | ۸۰۰ | ۴۰۰۰ | ۱۸۰۰ | مرج و تغییر به اثبات سهام |
| ۲۰۲۳ | ۱۰۰۰ | ۲۳۰۰ | ۱۵۰۰ | بازیابی بازار |
| ۲۰۲۵ (پیش‌بینی) | ۲۵۰۰ | ۶۰۰۰ | ۴۰۰۰ | احتمال ثبت سقف جدید |
نکته: اعداد تقریبی‌اند و برای فهم روندها استفاده می‌شوند، نه توصیه معاملاتی.
سال ۲۰۱۵؛ تولد اتریوم و شروع قیمت‌گذاری بازار
ژوئیه ۲۰۱۵ (تیر ۱۳۹۴) – راه‌اندازی رسمی شبکه اتریوم (Frontier)
اتریوم با انتشار نسخه Frontier رسماً وارد دنیای بلاکچین شد. در این نسخه، کاربران می‌توانستند برای اولین بار قراردادهای هوشمند را روی شبکه‌ای زنده اجرا کنند.
قیمت اولیه اتریوم در محدوده ۰.۶ تا ۰.۸ دلار بود و اغلب معاملات توسط توسعه‌دهندگان اولیه انجام می‌شد.
سپتامبر تا دسامبر ۲۰۱۵ (شهریور تا آذر ۱۳۹۴)
به‌تدریج پروژه‌های اولیه مانند Augur و Maker روی اتریوم شکل گرفتند و همین امر باعث افزایش تقاضا شد.
در پایان سال، میانگین قیمت اتریوم به ۱ تا ۱.۲ دلار رسید.
سال ۲۰۱۵ را می‌توان آغاز واقعی اکوسیستم اتریوم دانست؛ زمانی که زیرساخت فنی پایه‌گذاری شد و اعتماد اولیه بازار شکل گرفت.
سال ۲۰۱۶؛ رشد فنی، هک DAO و انشعاب بزرگ
مارس ۲۰۱۶ (اسفند ۱۳۹۴)
اتریوم با انتشار نسخه Homestead از حالت آزمایشی خارج شد. این نسخه امنیت شبکه را افزایش داد و عملکرد قراردادهای هوشمند را بهبود بخشید.
قیمت ETH در این زمان حدود ۵ دلار بود و سرمایه‌گذاران شروع به توجه جدی‌تر به اتریوم کردند.
ژوئن ۲۰۱۶ (خرداد ۱۳۹۵) – هک DAO و بحران اعتماد
پروژه DAO که قرار بود صندوق سرمایه‌گذاری غیرمتمرکز باشد، به‌دلیل باگ در کد خود هک شد و بیش از ۵۰ میلیون دلار اتریوم سرقت شد.
در نتیجه، قیمت ارز اتریوم از ۲۰ دلار به نزدیک ۷ دلار سقوط کرد.
ژوئیه ۲۰۱۶ (تیر ۱۳۹۵) – انشعاب شبکه و تولد اتریوم کلاسیک
برای بازگرداندن وجوه هک‌شده، جامعه تصمیم گرفت هاردفورک انجام دهد. بخشی از کاربران مخالف بودند و زنجیره‌ی اصلی به‌صورت مستقل با نام اتریوم کلاسیک ادامه یافت.
این اتفاق یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ بلاکچین بود و نشان داد حاکمیت در شبکه‌های غیرمتمرکز چقدر حساس است.
در پایان سال ۲۰۱۶، قیمت توکن اتریوم حدود ۸ تا ۹ دلار تثبیت شد، اما توجه رسانه‌ها به آن چند برابر شد.
سال ۲۰۱۷؛ انفجار قیمت اتریوم و عصر ICO
سال ۲۰۱۷ نقطه‌ی طلایی در تاریخ اتریوم بود.
در این سال با اوج‌گیری عرضه‌های اولیه توکن (ICO)، تقاضا برای خرید اتریوم به‌شدت افزایش یافت و پروژه‌هایی مانند EOS و Bancor میلیون‌ها دلار سرمایه از طریق شبکه اتریوم جذب کردند.
در ابتدای سال، قیمت اتریوم حدود ۱۰ دلار بود اما تنها در شش ماه به محدوده‌ی ۴۰۰ دلار رسید.
افزایش استفاده از قراردادهای هوشمند و رشد پروژه‌های جدید باعث شد اتریوم به‌عنوان بستر اصلی جذب سرمایه در دنیای رمزارزها شناخته شود.
در دسامبر ۲۰۱۷ (آذر ۱۳۹۶)، قیمت اتریوم با رشد بیش از ۲۰۰ برابری به رکورد تاریخی ۱٬۴۰۰ دلار رسید.
این صعود خیره‌کننده آغازگر «دوران طلایی اتریوم» و تثبیت جایگاه آن به‌عنوان دومین ارز دیجیتال بزرگ جهان بود.
سال ۲۰۱۸؛ سقوط بزرگ و زمستان کریپتو
در ابتدای ژانویه ۲۰۱۸ (دی ۱۳۹۶)، اتریوم همچنان نزدیک به ۱۴۰۰ دلار معامله می‌شد و در اوج محبوبیت قرار داشت. اما با فروکش‌کردن تب عرضه‌های اولیه (ICO) و خروج سرمایه از بازار، روند نزولی شدیدی آغاز شد.
بین مارس تا ژوئن ۲۰۱۸ (اسفند ۱۳۹۶ تا خرداد ۱۳۹۷)، فشار فروش پروژه‌های ICO و تشدید مقررات در آمریکا باعث سقوط تدریجی قیمت تا محدوده‌ی ۴۰۰ دلار شد. بسیاری از سرمایه‌گذاران کوتاه‌مدت بازار را ترک کردند و ترس گسترده بر فضای کریپتو حاکم شد.
در نهایت، دسامبر ۲۰۱۸ (آذر ۱۳۹۷) پایین‌ترین نقطه‌ی بازار رقم خورد و اتریوم تا حدود ۸۰ دلار سقوط کرد.
با این حال، توسعه‌دهندگان هسته‌ی شبکه از فعالیت بازنماندند و تمرکز خود را روی افزایش مقیاس‌پذیری، امنیت و آماده‌سازی برای ارتقای بزرگ بعدی گذاشتند.
سال ۲۰۱۸ را می‌توان پایان دوران سفته‌بازی و آغاز دوران بازسازی فنی و بلوغ واقعی اکوسیستم اتریوم دانست.
سال ۲۰۱۹؛ بازسازی و ثبات نسبی بازار
بعد از سقوط سنگین سال ۲۰۱۸، اتریوم در سال ۲۰۱۹ وارد مرحله‌ی بازسازی و ثبات شد.
در فوریه ۲۰۱۹ (بهمن ۱۳۹۷)، به‌روزرسانی مهم Constantinople اجرا شد که کارایی شبکه و هزینه گس را به‌طور محسوسی بهبود داد.
این اتفاق باعث شد توسعه‌دهندگان دوباره به ساخت اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز روی اتریوم بازگردند و جو بازار کمی آرام شود.
در میانه‌ی سال، ژوئن ۲۰۱۹ (خرداد ۱۳۹۸) با رشد کلی بازار کریپتو، قیمت اتریوم تا حدود ۳۵۰ دلار بالا رفت؛ اما در نیمه دوم سال با اصلاح بازار، دوباره به محدوده‌ی ۱۳۰ تا ۱۸۰ دلار بازگشت.
در دسامبر ۲۰۱۹ (آذر ۱۳۹۸) نیز ارتقای Istanbul اجرا شد که زیرساخت شبکه را برای قراردادهای هوشمند پیچیده‌تر و اجرای سریع‌تر آماده کرد.
سال ۲۰۱۹ را می‌توان «سال تنفس اتریوم» نامید؛ دوره‌ای که در آن، تیم توسعه تمرکز خود را از رشد قیمتی به تقویت امنیت، مقیاس‌پذیری و آماده‌سازی برای اثبات سهام (Ethereum 2.0) معطوف کرد.
همین آرامش فنی، زمینه‌ساز انفجار قیمتی سال بعد شد.
سال ۲۰۲۰؛ آغاز عصر دیفای و بازگشت صعودی
سال ۲۰۲۰ نقطه‌ی بازگشت اتریوم پس از دو سال رکود بود.
در مارس ۲۰۲۰ (اسفند ۱۳۹۸) و هم‌زمان با سقوط جهانی بازارها بر اثر بحران کرونا، قیمت اتریوم تا ۹۰ دلار پایین آمد، اما همین اصلاح عمیق زمینه‌ساز رشد بزرگ بعدی شد.
در تابستان ۲۰۲۰ (خرداد تا شهریور ۱۳۹۹) با رونق پروژه‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) مانند یونی سواپ، Aave و MakerDAO، موج جدیدی از سرمایه وارد شبکه اتریوم شد.
افزایش قفل دارایی‌ها در قراردادهای هوشمند باعث رشد کارمزدها و تقاضا برای اتریوم گردید.
تا پایان سال، با راه‌اندازی شبکه Beacon Chain به‌عنوان گام نخست در مسیر اثبات سهام، قیمت اتریوم به حدود ۷۰۰ دلار رسید.
سال ۲۰۲۰ را می‌توان آغاز عصر دیفای و شروع دومین روند صعودی بزرگ اتریوم دانست که پایه‌گذار جهش تاریخی سال بعد شد.
سال ۲۰۲۱؛ شکست سقف تاریخی قیمت اتریوم و انفجار NFT
سال ۲۰۲۱، سقف تاریخی اتریوم و یکی از مهم‌ترین سال‌های تاریخ بازار کریپتو بود.
در فوریه ۲۰۲۱ (بهمن ۱۳۹۹)، قیمت برای نخستین‌بار از ۲٬۰۰۰ دلار عبور کرد و اتریوم به‌طور رسمی وارد فاز جدیدی از رشد شد.
در اوت ۲۰۲۱ (مرداد ۱۴۰۰) ارتقای لندن (EIP-1559) اجرا شد که با مکانیزم سوزاندن کارمزدها، عرضه خالص اتر را کاهش داد و ارزش ذاتی شبکه را افزایش داد.
هم‌زمان، با رونق بازار NFTها و فروش آثار دیجیتال میلیون‌دلاری در پلتفرم‌هایی مثل OpenSea، اتریوم به مرکز خلاقیت و سرمایه‌گذاری تبدیل شد.
در نوامبر ۲۰۲۱ (آبان ۱۴۰۰)، قیمت اتریوم به رکورد تاریخی ۴٬۹۳۹ دلار رسید، بالاترین قیمت تاریخ (ATH) این رمزارز تا امروز.
این رشد خیره‌کننده، اتریوم را به ستون فقرات دنیای بلاکچین و دومین دارایی دیجیتال بزرگ جهان تبدیل کرد.
سال ۲۰۲۲؛ مرج اتریوم و آغاز عصر اثبات سهام
سال ۲۰۲۲ را می‌توان مهم‌ترین سال فنی تاریخ اتریوم نامید.
در سپتامبر ۲۰۲۲ (شهریور ۱۴۰۱)، رویداد تاریخی Merge انجام شد و شبکه از الگوریتم اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS) مهاجرت کرد.
این تغییر، مصرف انرژی اتریوم را بیش از ۹۹ درصد کاهش داد و پایه‌ی اقتصادی جدیدی برای شبکه ایجاد کرد.
با وجود شرایط نزولی بازار، مرج باعث شد اعتماد توسعه‌دهندگان و سرمایه‌گذاران به آینده پروژه افزایش یابد.
در ماه‌های پایانی سال، قیمت در محدوده ۱٬۵۰۰ تا ۱٬۸۰۰ دلار تثبیت شد.
هم‌زمان، انتظار برای ارتقای بعدی (شانگهای) و رشد شبکه‌های لایه دوم مثل آربیتروم و آپتیمیسم به فضای بازار انرژی تازه‌ای بخشید.
سال ۲۰۲۲ را می‌توان آغاز دوران پایداری و بلوغ واقعی اتریوم دانست؛ جایی که این شبکه از یک دارایی صرفاً سرمایه‌ای به زیرساختی پایدار برای اقتصاد غیرمتمرکز تبدیل شد.
سال ۲۰۲۳؛ به‌روزرسانی شانگهای و آزادسازی استیکینگ
در آوریل ۲۰۲۳ (فروردین ۱۴۰۲)، به‌روزرسانی بزرگ Shanghai (شانگهای) اجرا شد و کاربران توانستند برای نخستین‌بار اترهای استیک‌شده خود را برداشت کنند.
این قابلیت باعث افزایش شفافیت، اعتماد و رشد مشارکت در فرآیند استیکینگ شد.
هم‌زمان با این ارتقا، شبکه‌های لایه دوم مانند بیس، Arbitrum و zkSync Era با رشد چشمگیر کاربران و تراکنش‌ها مواجه شدند.
این تحولات باعث شد هزینه گس در شبکه کاهش یابد و تجربه کاربران بهبود پیدا کند.
قیمت اتریوم در سال ۲۰۲۳ بین ۱٬۶۰۰ تا ۲٬۳۰۰ دلار در نوسان بود، اما داده‌های درون‌زنجیره‌ای نشان می‌دادند حجم تراکنش‌ها و تعداد آدرس‌های فعال در حال افزایش است.
سال ۲۰۲۳، سال گسترش لایه دوم و بازسازی اعتماد بازار بود؛ مقدمه‌ای برای جهش بزرگ‌تری که انتظار می‌رود در سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ رخ دهد.
سال ۲۰۲۴؛ ارتقای Dencun و رشد مقیاس‌پذیری لایه دو
سال ۲۰۲۴ را باید سال بهینه‌سازی عملکرد شبکه و رشد لایه دوم‌ها دانست.
در مارس ۲۰۲۴ (اسفند ۱۴۰۲)، ارتقای بزرگ Dencun (EIP-4844) بر بستر شبکه اصلی اتریوم اجرا شد.
این ارتقا با معرفی مفهوم Proto-Danksharding، هزینه ذخیره‌سازی داده‌های رول‌آپ‌ها را تا بیش از ۹۰٪ کاهش داد.
نتیجه این تغییر، کاهش محسوس کارمزد تراکنش‌ها و افزایش چشمگیر فعالیت شبکه‌های لایه دوم مانند Arbitrum، Optimism، zkSync Era و Base بود.
در همین زمان، میانگین تراکنش‌های روزانه اتریوم از مرز یک میلیون عبور کرد و مشارکت کاربران حقیقی رشد قابل‌توجهی داشت.
از منظر قیمتی، اتریوم در محدوده ۳٬۰۰۰ تا ۳٬۶۰۰ دلار تثبیت شد و نگاه بازار دوباره به سمت اهداف صعودی چرخید.
در پایان سال، با توجه به احتمال تصویب ETF اتریوم در ایالات متحده و افزایش ورود سرمایه سازمانی، تحلیل‌گران از شروع یک فاز صعودی چند‌ساله سخن گفتند.
مطلب پیشنهادی: اتریوم بخریم یا نه؟ راهنمای سرمایه گذاری در ETH
سال ۲۰۲۵؛ پیش‌بینی صعود تا سقف‌های جدید
با توجه به نقشه راه فعلی، سال ۲۰۲۵ می‌تواند نقطهٔ آغاز موج صعودی جدید اتریوم باشد.
در صورت تصویب ETF اسپات اتریوم و افزایش استفاده از برنامه‌های غیرمتمرکز، احتمال شکست سقف تاریخی ۴٬۹۳۹ دلار بسیار بالاست.
تحلیل‌گران محدودهٔ ۶٬۰۰۰ تا ۹٬۰۰۰ دلار را برای پایان سال ۲۰۲۵ محتمل می‌دانند.
جایگاه اتریوم در میان رمزارزهای برتر
اتریوم با ارزش بازاری نزدیک به ۵۰۰ میلیارد دلار دومین ارز بزرگ بازار است.
در حال حاضر، بیش از ۷۰ درصد پروژه‌های دیفای و ۸۰ درصد ان‌اف‌تی‌های جهانی بر بستر این شبکه ساخته می‌شوند.
اتریوم نه‌تنها یک رمزارز بلکه زیرساخت اصلی اقتصاد غیرمتمرکز جهان است.
سوالات متداول
۱. هدف اصلی پروژه اتریوم چیست؟
ایجاد بستری برای اجرای قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز بدون نیاز به واسطه.
۲. بیشترین قیمت تاریخی اتریوم چقدر بوده است؟
اوج تاریخی اتریوم در نوامبر ۲۰۲۱ و حدود ۴۸۰۰ دلار ثبت شده است.
۳. مرج اتریوم چه تأثیری بر قیمت داشت؟
مرج باعث کاهش شدید مصرف انرژی و تورم اتریوم شد و در بلندمدت فشار عرضه را کاهش می‌دهد.
۴. آیا اتریوم برای سرمایه‌گذاری بلندمدت مناسب است؟
به‌دلیل جایگاه فنی و کاربردی قوی، بسیاری از تحلیل‌گران آن را یکی از دارایی‌های قابل اتکا برای نگهداری بلندمدت می‌دانند.
۵. آینده اتریوم در مقایسه با بیت‌کوین چگونه است؟
اتریوم به‌دلیل تنوع کاربردی، می‌تواند در بلندمدت سهم بیشتری از اقتصاد غیرمتمرکز را به خود اختصاص دهد، اما نوسانات آن بیشتر است.
