
در دنیای ارزهای دیجیتال، تراکنشها نقش حیاتی در عملکرد شبکههای بلاکچین دارند. هر تراکنش شامل مجموعهای از عملیات است که موجب انتقال دادهها و داراییها از یک نهاد به نهاد دیگر میشود. این تراکنشها به دلیل ویژگیهای امنیتی و شفافیت بالایی که دارند، یکی از دلایل اصلی موفقیت و رشد بلاکچین هستند.
مفهوم تراکنش در بلاکچین
منظور از تراکنش در بلاکچین انتقال دادهها یا داراییها بین دو یا چند شرکتکننده در شبکه بلاکچین است که بهطور دیجیتال و امن انجام میشود. هر تراکنش در بلاکچین شامل مجموعهای از اطلاعات است که بهوسیله فرآیندهای رمزنگاری و الگوریتمهای اجماع تأیید میشود و بهصورت دائمی در بلاکچین ذخیره میشود. این تراکنشها بهطور عمومی قابل مشاهده هستند و نمیتوان آنها را پس از ثبت تغییر داد یا حذف کرد، بنابراین امنیت و شفافیت بالایی دارند.
چگونه تراکنشها ثبت و تأیید میشوند؟
فرآیند تراکنش در بلاکچین به مجموعهای از مراحل اشاره دارد که باعث میشود اطلاعات بهصورت امن، شفاف و غیرقابل تغییر در شبکه بلاکچین ثبت شوند. تراکنشها معمولاً برای انتقال داراییها، اطلاعات یا قراردادهای هوشمند بین دو نهاد مختلف انجام میشوند و تمام این مراحل در یک شبکه غیرمتمرکز و بدون نیاز به واسطهگر انجام میشود. مراحل اصلی تراکنش در بلاکچین بهصورت زیر است:
-
ایجاد آدرس برای تراکنش
اولین گام در هر تراکنش، ایجاد یک آدرس منحصر به فرد است که مشابه شماره حساب بانکی عمل میکند. هر کاربر باید آدرسی داشته باشد تا بتواند ارز دیجیتال را ارسال یا دریافت کند. این آدرس بهطور مستقیم به کیف پول کاربر متصل میشود و بهعنوان مقصد یا مبدا تراکنشها شناخته میشود.
- رمزنگاری اطلاعات تراکنش
در مرحله بعد، برای اطمینان از امنیت تراکنشها، اطلاعات آنها با استفاده از الگوریتمهای رمزنگاری پیشرفته محافظت میشوند. این فرایند از دستکاری دادهها و هک شدن تراکنشها جلوگیری میکند و اطمینان حاصل میشود که فقط گیرنده مورد نظر قادر به دسترسی به اطلاعات خواهد بود.
-
بررسی و تأیید تراکنش توسط شبکه
پس از رمزنگاری اطلاعات، تراکنش باید توسط شبکه بلاکچین تأیید شود. نودها در شبکه بلاکچین بهوسیله الگوریتمهای اجماع مانند اثبات کار (Proof of Work) یا اثبات سهام (Proof of Stake)، صحت و اعتبار تراکنشها را بررسی کرده و از دو بار هزینهکردن (Double Spending) یا هرگونه تقلب جلوگیری میکنند.
مطلب پیشنهادی: نود (Node) چیست؟
-
جلوگیری از هشهای تکراری
یکی از مهمترین ویژگیهای بلاکچین، جلوگیری از تکرار هشها است. هر تراکنش بهوسیله یک هش تراکنش منحصر به فرد شناسایی میشود که به هیچ عنوان نمیتواند دوباره استفاده شود. این ویژگی کمک میکند تا از تقلب و ایجاد تراکنشهای جعلی جلوگیری شود و هر تراکنش با یک شناسه خاص در بلاکچین ثبت گردد.
-
ساخت تاریخچه تراکنشها با زنجیره بلوکها
پس از تأیید تراکنشها، آنها در بلوکها گروهبندی میشوند و این بلوکها بهصورت پیوسته به یکدیگر متصل میشوند. این اتصال بهصورت یک زنجیره طولانی از تراکنشها ایجاد میشود که هر بلاک جدید به بلاک قبلی متصل میشود. این زنجیره بلاکچین تاریخچه تمامی تراکنشها را بهطور شفاف و غیرقابل تغییر نگهداری میکند.
اصول و مبانی یک تراکنش در بلاکچین
تراکنشها در بلاکچین از اجزای مختلفی تشکیل شدهاند که با هم ترکیب میشوند تا فرایند انتقال داراییها بهطور امن و شفاف انجام شود. این اجزا شامل اطلاعاتی مانند آدرسهای فرستنده و گیرنده، مقدار تراکنش، امضاهای دیجیتال و هشها هستند که برای تأمین امنیت و صحت تراکنشها ضروری هستند.
این تراکنشها در بلاکچین بهطور دائم ثبت میشوند و غیرقابل تغییر هستند، زیرا هر تغییر در یک بلاک نیازمند تغییر در تمامی بلاکهای قبلی است.
رمزگذاری هش
یکی از مهمترین جنبههای امنیتی تراکنشهای بلاکچین، استفاده از هشهای رمزنگاری است. در بلاکچین، هر تراکنش و هر بلاک از طریق یک هش (Hash) منحصر به فرد شناسایی میشود. این هشها بهطور یکطرفه از دادهها تولید میشوند، به این معنا که نمیتوان با استفاده از هش به دادههای اولیه دسترسی پیدا کرد. از آنجا که هشها از فرآیندهای پیچیده رمزنگاری بهدست میآیند، هیچگونه دستکاری در دادهها امکانپذیر نیست، زیرا کوچکترین تغییر در دادهها باعث تغییر کامل هش خواهد شد.
احراز هویت و مجوز
در بلاکچین، برای تأمین امنیت و جلوگیری از تقلب، هر تراکنش باید از طریق احراز هویت تأیید شود. این کار با استفاده از کلیدهای عمومی و خصوصی انجام میشود. هر کاربر یک جفت کلید عمومی و خصوصی دارد که کلید عمومی بهعنوان آدرس کیف پول عمل میکند و کلید خصوصی برای امضای دیجیتال تراکنشها استفاده میشود. تنها کسی که دسترسی به کلید خصوصی دارد میتواند تراکنش را امضا کند و از این طریق هویت خود را به شبکه اثبات نماید.
ماینینگ (استخراج)
ماینینگ یا استخراج فرآیندی است که در آن ماینرها به حل مسائل پیچیده ریاضی پرداخته تا تراکنشها را تأیید و به بلاکچین اضافه کنند. ماینرها برای حل این مسائل نیاز به قدرت محاسباتی زیادی دارند و به ازای این تلاشها، پاداشی بهعنوان ارز دیجیتال دریافت میکنند. این فرآیند بهویژه در الگوریتمهایی مانند Proof of Work مورد استفاده قرار میگیرد.
اثبات کار (Proof of Work)
اثبات کار یکی از روشهای اجماع در بلاکچین است که ماینرها برای تأیید تراکنشها باید یک مسئله پیچیده ریاضی را حل کنند. این کار نیازمند قدرت پردازش بالا و صرف زمان است. پس از حل مشکل، ماینرها پاداش دریافت میکنند و تراکنشها در بلاکچین ثبت میشوند. این فرآیند باعث میشود که تنها افرادی که منابع کافی دارند بتوانند تراکنشها را تأیید کنند، که در نهایت امنیت شبکه را تضمین میکند.
اثبات سهام (Proof of Stake)
اثبات سهام (Proof of Stake) بهعنوان یک الگوریتم اجماع جایگزین برای Proof of Work عمل میکند. در این سیستم، بهجای حل مسائل پیچیده ریاضی، کاربران بر اساس میزان ارز دیجیتالی که در اختیار دارند، حق تأیید تراکنشها را پیدا میکنند. هرچه سهم یک کاربر بیشتر باشد، احتمال انتخاب شدن او برای تأیید تراکنشها و ثبت بلاکها بیشتر خواهد بود. این روش مصرف انرژی کمتری نسبت به اثبات کار دارد و بهطور کلی باعث افزایش کارآیی شبکه میشود.
مراحل تراکنش در بلاکچین
مرحله | توضیحات |
---|---|
آغاز فرآیند تراکنش: ایجاد تراکنش جدید | فرستنده جزئیات تراکنش شامل مقدار ارز دیجیتال، آدرس گیرنده و امضاهای دیجیتال را مشخص میکند. |
ارسال تراکنش به شبکه همتا به همتا | اطلاعات به شبکه جهانی بلاکچین ارسال میشود تا توسط کامپیوترهای همتا (Nodes) بررسی شود. |
تأیید اعتبار تراکنشها توسط شبکه همتا | شبکههای همتا اعتبار تراکنش را از طریق الگوریتمهای اجماع تأیید میکنند. |
گروهبندی تراکنشها در بلوکهای تأیید شده | تراکنشها در بلوکها گروهبندی شده و اطلاعات زمان، تاریخ و هشها ذخیره میشود. |
پیوند بلاکها برای ایجاد زنجیرهای از تراکنشها | بلاکها بهطور پیوسته به هم متصل میشوند تا زنجیرهای از تراکنشها ایجاد گردد. |
نهایی شدن تراکنش و ثبت آن در بلاکچین | تراکنش تکمیل شده و در بلاکچین ثبت میشود، از آن پس تغییرات در اطلاعات غیرممکن است. |
امنیت و ویژگیهای اصلی تراکنشها در بلاکچین
تراکنشهای بلاکچین به دلیل ویژگیهای خاص خود مانند امنیت بالا، کارآیی و دقت، قابلیت اعتماد بالایی دارند. در این بخش، این ویژگیها را بررسی خواهیم کرد.
امنیت تراکنشها
تمامی تراکنشها در بلاکچین با استفاده از الگوریتمهای رمزنگاری محافظت میشوند که امکان دستکاری و تقلب را به حداقل میرسانند.
کارآیی و دقت
در بلاکچین، تراکنشها بهصورت خودکار و بدون نیاز به نهاد مرکزی انجام میشوند. این کارآیی و دقت را افزایش میدهد و از خطاهای انسانی جلوگیری میکند.
چرا تراکنشهای بلاکچین آینده دنیای دیجیتال را تغییر میدهند؟
تراکنشها در بلاکچین نهتنها باعث افزایش شفافیت و امنیت در دنیای ارزهای دیجیتال میشوند، بلکه آنها بهعنوان زیربنای بسیاری از فناوریهای نوین همچون قراردادهای هوشمند و اینترنت اشیا (IoT) شناخته میشوند. با توجه به پیشرفت روزافزون این فناوری، میتوان انتظار داشت که تراکنشهای بلاکچین نقش مهمی در آینده اقتصادی دنیا ایفا کنند.